استعاره های تأویلی بر مبنای قاعده توجیه متشابهات قرآنی در آیینه ادبیات فارسی
نویسندگان
چکیده
استعارة تأویلی در معنایی که در این مقاله برای اوّلین بار در حوزة نظریه پردازی ادبی مطرح می شود، دارای انواع و مراتبی است که برخاسته از معانی کاربردی تأویل در علوم قرآنی می باشد. در این مقاله به یکی از مراتب آن به نام استعارة تأویلی بر مبنای قاعدة توجیه متشابهات قرآنی پرداخته می شود. متشابهات، مجموعهای از آیات قرآناند که دارای چند پهلویی معنایی میباشند و تنها به کمک محکمات و ارجاع به امّ الکتاب، تأویل پذیرند. چندپهلویی معنایی آیات از حوزۀ لفظ خارج و مربوط به حوزۀ معناست. توجیه تأویلی متشابهات به کمک محکمات، یکی از مراتب سه گانه تأویل است که در این مقاله آن را مورد بررسی قرار داده، و علاوه بر بیان ضوابط تأویل صحیح و شرایط مؤوّل و تأویل در توجیه متشابهات، شواهد آن از متون ادبی استخراج و به بحث و بررسی گذاشته شده است؛ تا از این رهگذر، استعاره های تأویلی مبتنی بر قاعدۀ توجیه متشابهات را معرفی کرده و مورد نقد و بررسی قرار دهد و تا آنجا که مجال مقال بوده است، جنبههای تشبیه روایی، تشبیه ادبی، استعارۀ تأویلی ادبی و تأویل توجیهی ـ روایی آنها بیان شده است. در این راستا معلوم شد علاوه بر تلاش شاعر در استخدام استعاره های تأویلی، گاهی شاعر توجیه متشابهات را در مقولة جری و انطباق قرار داده و آن را بر مصادیق دیگری نیز تعمیم و تطبیق داده است.
منابع مشابه
بررسی استعاره های تأویلی مولانا بر پایه جری و تطبیق آیات قرآن
جری و تطبیق، اصطلاحی است برگرفته از روایات که از اصل «وحدت معنایی و تکثر مصداقی» مایه می‌گیرد و در حقیقت یکی از معانی اصطلاحی تأویل و عبارت است از انطباق و حمل الفاظ و آیات بر مصادیقی غیر از آنچه آیات آنها نازل شده و قضایای خارجیه غیرمحضی که می‌تواند بر مصادیق، افراد، شرایط و مقتضیات هر زمان قابل‌تطبیق باشد. دلالت روایات نیز بر جری و تطبیق تمام است و اصل آن را ادله نقلی امضا کرده و عقل و عرف نی...
متن کاملعلم توجیه قرائت‌های قرآنی
اختلاف قرائت قرآن کریم از ابتدای ظهور خود، با این پرسش چالش برانگیز همراه بوده است: آیا موارد مورد اختلاف در قرائت قرآن، از حیث اصول کلی و موارد جزئی(فرش الحروف) به معنا و دلالت قرآن آسیب می‌رساند؟ و در حقیقت: آیا این موارد اختلاف قرائت، دارای توجیه نقلی و علمی به خصوص از نظر علم نحو(که مهم‌ترین مرجع اثبات و رد صحت دلالت یک وجه در یک متن است) دارند؟ از این رو، مفسّران و نیز نحویّان از دیرباز، د...
متن کاملنگاهی به کنایه‌های قرآنی با رویکرد تأویلی
یکی از اسلوب‌های بیانی که در قرآن کریم، فراوان به کار گرفته شده کنایه است.این روش در عین زیبایی خاص خود یکی از مؤلفه‌های اعجاز بیانی قرآن را تشکیل می‌دهد.از آنجا که کنایه در اصل به معنای غیرمستقیم و غیرصریح، سخن گفتن است ، بی تردید برای دستیابی به لایه های زیرین و بواطن عمیق کنایه های قرآنی و درک معانی و مفاهیم ژرف آنها باید به روایات اهل بیت (ع) که مبین و مفسر قرآن کریمند ، رجوع کرد . به همین ...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
عنوان ژورنال:
کتاب قیمجلد ۵، شماره ۱۲، صفحات ۱۲۳-۱۴۷
کلمات کلیدی
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023